ΩΔΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΚΡΥ ΖΕΪΜΠΕΚΙΚΟ ΕΝΟΣ ΜΙΚΡΟΠΩΛΗΤΗ ΠΟΥ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΕΝ ΤΟΝ ΑΦΗΣΕ ΝΑ ΤΟ ΧΟΡΕΨΕΙ ΠΟΤΕ

Ηταν ξημερώματα 25ης Φεβρουαρίου 1973. Στην Αθήνα.
Στο κέντρο «Νεράιδα» τρία άτομα γλεντούσαν (ο ένας μόλις είχε αποφυλακιστεί για κλοπές). Ο αδελφός του ζήτησε «παραγγελιά» τις «Βεργούλες» του Μάρκου Βαμβακάρη. Σηκώθηκε να χορέψει. Μαζί του σηκώθηκαν και τρεις μπάτσοι (Μανώλης Χριστοδουλάκης, Δημήτρης Πεγιάς, Ι. Κούρτης). «Παραγγελιά, ρε», φώναξε ο αποφυλακισμένος και πετάχτηκε επάνω. Εβγαλε τη φαλτσέτα του και έσφαξε τους τρεις, ενώ τραυμάτισε άλλους επτά που βρέθηκαν στην πίστα! Ηταν ο Νίκος Κοεμτζής, που η πράξη του έμεινε στην ιστορία, μέσα από το «Μακρύ ζεϊμπέκικο για τον Νίκο» του Σαββόπουλου (1979) και την ταινία «Παραγγελιά» του Τάσσιου (1980, που την εμπνεύστηκε από το τραγούδι του Σαββόπουλου). Ο αδελφός του Δημοσθένης, τελικά δεν χόρεψε το ζεϊμπέκικο… Ο Νίκος Κοεμτζής –που σήμερα είναι 70 χρονών- συνελήφθη, η δίκη του κράτησε τέσσερις μέρες και καταδικάστηκε τρεις φορές σε θάνατο, ο αδελφός του σε τριετή φυλάκιση ενώ αθωώθηκε ο τρίτος της παρέας Θωμάς Κορομάνης. Σε τρία χρόνια η θανατική ποινή καταργήθηκε και μετατράπηκε σε ισόβια. Εμεινε 23 χρόνια στη φυλακή και αποφυλακίστηκε στις 29 Μαρτίου 1996 από τις φυλακές Αλικαρνασσού. Εγραψε ένα βιβλίο με την «περιπέτειά» του, και ζητούσε άδεια μικροπωλητή για να το πουλάει (στο Μοναστηράκι συνήθως) αλλά δεν του έδιναν. Ηταν η μόνη πηγή εσόδων του, γιατί δεν είναι εύκολο να βρεις δουλειά όταν λέγεσαι Κοεμτζής κι έχεις σφάξει τρεις για ένα ζεϊμπέκικο…

Το ίδιο δύσκολο να βρουν δουλειά είναι βέβαια και χιλιάδες άλλοι αποφυλακισμένοι, αλλά και άνθρωποι που δεν έχουν διαπράξει κανένα φονικό, και μπορεί να έχουν πτυχία και μεταπτυχιακά. Αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία.
Γιατί τα λέμε όλα αυτά; Γιατί τη Δευτέρα 12 Ιανουαρίου 2009, στις εκδόσεις «Ιανός» έγινε ένα πραγματικό πάρτι. Όχι, οι «Βεργούλες» δεν ακούστηκαν. Παραβρέθηκαν όμως ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Γιώργος Λιάνης που έχει γράψει κι ένα ολόκληρο μυθιστόρημα για τον Κοεμζτή, ο παλαιός ποδοσφαιριστής Τάκης Λουκανίδης και ο μπασκετμπολίστας Γιώργος Αμερικάνος, η Κοραλία Καράντη (που διάβασε για τα δύσκολα χρόνια που πέρασε ο Κοεμτζής), ο Παύλος Τσίμας, η Λιζέτα Νικολάου, ο Μανώλης Μητσιάς, ο Αντώνης Καλογιάννης. Στην σεμνή αυτή εκδήλωση ζητήθηκε για μια ακόμη φορά να του δοθεί άδεια μικροπωλητή.

Ο Σπινόζα έλεγε «αντί να περιγελάσω, να οικτίρω ή να καταραστώ τις ανθρώπινες πράξεις, μερίμνησα με ιδιαίτερη φροντίδα να τις κατανοήσω». Ομολογώ, ότι κι εγώ είμαι της ίδιας άποψης. Είμαι σε θέση να κατανοήσω τη «φιλοσοφία» της «παραγγελιάς», γιατί την εποχή εκείνη η μαγκιά εξαρτιόταν από μια τέτοια αγοραία θεώρηση των πραγμάτων. Δεν προτίθεμαι όμως να ηρωοποιήσω την σφαγή ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ για έναν τέτοιο -ή για οποιονδήποτε άλλο- λόγο. Ο Κοεμτζής σκότωσε και εξέτισε την ποινή που του επέβαλε η πολιτεία. Παίζει άραγε ρόλο στην περίπτωση αυτή η κοινωνική ευθύνη που τον ώθησε στην πράξη του; Μάλλον όχι. Ο Κοεμτζής μπορεί να είχε ξαναπάει φυλακή πριν την σφαγή, αλλά η κοινωνία δεν του είχε φταίξει σε τίποτα. Κι αλλωνών οι πατεράδες ήταν στο ΕΑΜ και ζούσαν την ίδια εποχή, αλλά εγκλήματα δεν διέπραξαν. Αν δεν αποδεχθούμε αυτή την άποψη, τότε αποδεχόμαστε την λογική της διάπραξης εγκλημάτων «στο όνομα της κακούργας κοινωνίας»… Αλλά η κοινωνία είναι κακούργα, μόνο για εκείνους που διαπράττουν εγκλήματα στο όνομά της...

Με την ευκαιρία, τι έχει γίνει εκείνη η αυτοβιογραφία του Κυριάκου Παπαχρόνη, που μας απειλούσε ότι θα βγάλει με την αποφυλάκισή του (το 2004) εξηγώντας τους λόγους που τον ώθησαν να βιάσει και να δολοφονήσει ένα σωρό γυναίκες στις αρχές της δεκαετίας του ΄80; Δεν γνωρίζω αν κυκλοφόρησε... Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να βιώναμε μαζί του την άποψη –όπως ισχυριζόταν ο ίδιος- ότι «έκανε τους βιασμούς για τη σεξουαλική απελευθέρωση των μαζών», ότι «ήταν λαϊκός αγωνιστής», ότι –τέλος- «υπήρξε κομμάτι ενός κινήματος και διώκεται για τους κοινωνικούς του αγώνες»! Ετσι θα έπαιρναν μια ιδέα όσοι δεν έζησαν τη δεκαετία του ΄ 60 (αλλά και όσοι την έζησαν) τι θα μπορούσαν να κάνουν (αλλά δεν το έκαναν) αφού αυτοί δεν επηρεάστηκαν τόσο ώστε να φτάσουν στο έγκλημα, από την φροϋδική θεωρία, το κίνημα των χίπις, το Γούνστοκ – μπορεί και τον Τσε Γκεβάρα!…

Στην Αμερική, το φαινόμενο των δολοφόνων-συγγραφέων είναι γνωστό. Πρώτα σκοτώνεις κάποιον, έπειτα εξιστορείς τον φόνο σε βιβλίο, και στη συνέχεια το μοσχοπουλάς. Και οι εκδότες ανταγωνίζονται ποιος θα εξασφαλίσει τα δικαιώματα του φυλακισμένου που έκανε το έγκλημά του βιβλίο για την επερχόμενη ταινία!
Στη Γαλλία ξέσπασε μεγάλη διαμάχη για το αν κάποιος δικαιούται να εξαργυρώνει τη «φήμη» που κέρδισε από ένα έγκλημα. Όπως ο αποφυλακισμένος συγγραφέας Πατρίκ Ανρί, που δολοφόνησε τον νεαρό Φιλίπ Μπερτράν το 1977 και όταν βγήκε από τη φυλακή με περιοριστικούς όρους, συνελήφθη ξανά για διακίνηση ναρκωτικών στην Ισπανία, ενώ την ίδια ώρα έπαιρνε από τον εκδότη του βιβλίου του 100.000 ευρώ ως συγγραφικά δικαιώματα που κυκλοφόρησε στη Γαλλία.
Κι ο Χρήστος Ρούσσος στην Ελλάδα, που σκότωσε τον εραστή του, έγραψε πριν από χρόνια το βιβλίο του «Προς σωφρονισμόν», αφηγούμενος πώς ξεκίνησε ο περιπετειώδης δεσμός του και πώς κατέληξε στη φυλακή. Η ταινία «Ο άγγελος» που ακολούθησε, αναπαρέστησε την ιστορία.
Όπως και να΄ χει το πράγμα, ο Νίκος Κοεμτζής δέχθηκε την απόφαση του δημάρχου Αθηναίων, ότι η πολυπόθητη άδεια μικροπωλητή είναι στη διάθεσή του, με ιδιαίτερη ανακούφιση.